Κατά του αιτήματος επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα

Ακούγεται ολοένα και περισσότερο από διάφορες πλευρές το αίτημα της δικαστικής διεκδίκησης ορισμένων μνημείων που προέρχονται από τον Παρθενώνα και εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο. Ως νομικό επιχείρημα προβάλλεται ότι πλέον η Ελλάδα διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για να εκθέσει αυτά τα μνημεία στο κοινό.



Μια τέτοια δικαστική διεκδίκηση θα ήταν φυσικά εκ προοιμίου αβάσιμη, καθώς δεν υπάρχει σχετικό νομικό πλαίσιο. Ακόμη κι αν τα επίσημα έγγραφα που επικύρωναν τη σχετική "αδειοδότηση" στον τότε πρέσβη της Μ.Βρετανίας αποδειχθούν άκυρα, πλαστά ή οτιδήποτε άλλο, ακόμη κι αν απορριφθούν ενστάσεις χρησικτησίας ή οποιοδήποτε άλλο νομικό εφεύρημα από την πλευρά του Βρετανικού Μουσείου, το βέβαιο είναι ότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν ασκεί "κυριότητα" σε κανένα αρχαίο μνημείο, ώστε να μπορεί να θεμελιώσει αντίστοιχα δικαιώματα επιστροφής κλπ. Αφήστε που θα ήταν πολύ πιο ταπεινωτικό από κάθε άποψη να ζητηθεί και η υλική αποτίμηση των συγκεκριμένων μνημείων.


Το "αίτημα" όμως είναι και ιδεολογικά προβληματικό. Ο Παρθενώνας δεν ανήκει στην Ελληνική Δημοκρατία. Είναι ένα μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως έχει αναγνωρισθεί από διεθνή οργανισμό. Πολιτικά, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ακόμη και ότι κακώς υπάρχει η Ελληνική σημαία πάνω στον Βράχο: δεν πρόκειται για φρούριο, όπως ήταν σε άλλες εποχές. Δεν θα ταμπουρωθούν εκεί οι Αθηναίοι αν δεχθούν επίθεση. Πρόκειται για τόπο οικουμενικού πνευματικού ενδιαφέροντος, αισθητικής απόλαυσης και ιστορικής μνήμης. Όχι για χώρο δηλωτικής ενάσκησης της κρατικής κυριαρχίας.



Τα "αισθητικά" επιχειρήματα περί συνένωσης είναι επίσης αδύναμα: ακόμη κι αν επιστραφούν τα γλυπτά, προφανώς δεν θα αναρτηθούν στον Παρθενώνα, προφανώς ειδικοί λόγοι επιβάλλουν την έκθεσή τους στις ελεγχόμενες συνθήκες του Μουσείου. Η λειτουργικότητα και η επιστήμη επιβάλλουν την οριστική αφαίρεσή τους πια από το αισθητικό context και τον αρχικό εικαστικό τους προορισμό που ήταν η ανάρτησή τους αρκετά μέτρα πάνω από τα μάτια του προσερχόμενου στον ναό. Επομένως, η επιστροφή τους δεν θα σήμαινε αποκατάσταση μιας αισθητικής "πληγής", αλλά απλώς ικανοποίηση μιας ιδιοκτησιακής αντίληψης και "επιβεβαίωση" ότι ένα μνημείο δεν ανήκει στην οικουμένη, αλλά στους φυλετικούς απογόνους του δημιουργού του.


Διότι αυτή η λειτουργία των εν λόγω γλυπτών ως μνημείων υπερκαλύπτει, για τους Έλληνες, κάθε πρόθεση πούρας αισθητικής αποτίμησης.


Είναι δικαίωμα κάθε μουσείου να διαθέτει τα εκθέματά του σύμφωνα με τις αποφάσεις της Διοίκησής του και υποχρέωση να τηρεί σε κάθε περίπτωση την διεθνή κι εθνική νομοθεσία που διέπει τις αρχαιότητες. Δεν ήταν οι υπάλληλοι του Βρετανικού Μουσείου που κατακρεούργησαν τον Παρθενώνα, ώστε να οφείλει το εν λόγω ίδρυμα οποιαδήποτε υλική ή ηθική αποκατάσταση στους απογόνους του δημιουργού.


Όλοι θα πανυγηρίσουμε αν το Βρετανικό Μουσείο αποφασίσει την επιστροφή - έστω και προσωρινά - των γλυπτών. Κανείς όμως για γνήσια αισθητικούς λόγους. Αντίθετα, υπάρχουν σοβαροί λόγοι που θα επέβαλαν την διασκόρπιση των μνημείων μας στα μουσεία όλου του κόσμου: αν τα αποδώσουμε στην παγκόσμια κοινότητα, ίσως να ασχοληθούμε με τα δημιουργήματα που εμείς, σήμερα, εδώ, θα αφήσουμε ως σημάδι μας στην αιωνιότητα.



Αναρτήθηκε από e-Lawyer