Ποιος θα αγοράσει αυτήν την καταστροφή;

haiti.jpg

«ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΣΟΚ - Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής», είναι ο τίτλος του καινούργιου βιβλίου (κυκλοφόρησε στις 7 Σεπτεμβρίου) της Ναόμι Κλάιν, 37 ετών, Καναδής συγγραφέως, ακτιβίστριας και δημοσιογράφου, που συνεργάζεται με τη New York Times και γράφει τακτική στήλη στη βρετανική Guardian.
Ο «καπιταλισμός της συμφοράς», εξηγεί, είναι εκείνος που στόχο έχει την εκμετάλλευση ενός κατακλυσμιαίου γεγονότος, που προκαλεί στη χώρα και στους πολίτες της ένα τεράστιο, και ενίοτε αξεπέραστο σοκ. Μιλάμε για έναν πόλεμο, μια μεγάλη φυσική καταστροφή (όπως οι πρόσφατες πυρκαγιές στη χώρα μας), μια τρομοκρατική επίθεση, κ.λπ. Ο καπιταλισμός αυτός, κατά τη Ναόμι Κλάιν, «χρησιμοποιεί» - εκμεταλλεύεται την κατάσταση πλήρους αποπροσανατολισμού, που υπάρχει στον πληθυσμό, και που ακολουθεί πάντα ένα τέτοιο γεγονός. Η απρόσμενη συμφορά ανοίγει ένα πολύ βολικό παράθυρο για να προωθηθούν πολιτικές που δεν μπορούσε το κράτος να προωθήσει υπό φυσιολογικές συνθήκες.

«ΣΤΟ ΠΙΟ ΧΑΟΤΙΚΟ σταυροδρόμι του εμφυλίου πολέμου στο Ιράκ, ένας καινούργιος νόμος εμφανίζεται ξαφνικά και επιτρέπει στις εταιρείες Shell και ΒΡ να διεκδικήσουν τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της χώρας. Αμέσως μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση Μπους στα μουλωχτά εκχωρεί την "εκμετάλλευση" του "Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας", στις εταιρείες Halliburton και Blackwater. Στη νοτιοανατολική Ασία, όταν το φοβερό τσουνάμι διέλυσε όλες τις ακτές της, τα πιο ωραία κομμάτια, εκείνα που λέμε φιλέτα, εκποιήθηκαν σε τουριστικές επιχειρήσεις, που κιόλας τις μετέτρεψαν σε... μαγευτικά θέρετρα. Και τέλος, οι κάτοικοι της Νέας Ορλεάνης, ακόμα σκορπισμένοι σε διάφορες άκρες της Αμερικής εξαιτίας των καταστροφών που προκλήθηκαν εκεί από τον τυφώνα "Κατρίνα", ανακαλύπτουν τώρα με έκπληξη πως ό,τι είχε σχέση με κοινωφελείς υπηρεσίες, όπως οικιστικά συγκροτήματα, δημόσια και δημοτικά νοσοκομεία και σχολεία, δεν πρόκειται ποτέ ξανά να λειτουργήσουν. Θα αξιοποιηθούν, τους είπαν, αλλιώς...».

Η ΚΛΑΪΝ ταξίδεψε πρόσφατα στη Σρι Λάνκα. Εκεί, συναντήθηκε και με φίλους της, ακτιβιστές, από τους οποίους έμαθε πως το τσουνάμι έπαιξε έναν τέτοιον, ακριβώς, ρόλο στη χώρα τους. Δηλαδή, τον ρόλο «της καπιταλιστικής συμφοράς». Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι το τεράστιο παλιρροϊκό κύμα «καθάρισε» μερικές από τις πιο ωραίες ακτές, προχώρησε άμεσα στην εκχώρηση πολλών παραλιακών εκτάσεων σε ντόπια και ξένα επιχειρηματικά συγκροτήματα, που πίεζαν καιρό για να τα αξιοποιήσουν οικιστικώς, τουριστικώς, αλλά και για αλιεία. Η κυβέρνηση, πριν από το τσουνάμι, δεν τολμούσε να προχωρήσει σ' αυτήν την πολιτική της επιθυμία, γιατί ήταν πολύ έντονη η αντίδραση των τοπικών κοινωνιών, τα ψαροχώρια των οποίων ζούσαν μόνο από την εκμετάλλευση της αλιείας και της καλλιέργειας μερικών αγροτικών προϊόντων εκεί.

ΜΠΟΡΕΙ, ΛΕΕΙ η Ναόμι Κλάιν, οι μικρές αυτές κοινωνίες να μη συνεισέφεραν σημαντική οικονομική βοήθεια στο κράτος, που ασφαλώς και θα επωφεληθεί από την αξιοποίηση των περιοχών, αλλά η διατήρηση της συνεκτικότητας και της φτωχής, αλλά αξιοπρεπούς ζωής των κατοίκων είναι μεγέθη που δεν μπορούν να αντισταθμιστούν με το γνωστό «επιχειρηματικό μοντέλο ανάπτυξης», που σπάνια αφήνει κάτι και στους ντόπιους - αντίθετα, τους αλλοτριώνει και τους εξαφανίζει. Η Κλάιν έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο από το βιβλίο της Νο Logo, που θεωρείται «το μανιφέστο του κινήματος εναντίον της παγκοσμιοποίησης», και που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1999, τις μέρες που γίνονταν στο Σιάτλ οι πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις εναντίον του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Οι επικριτές της συχνά τη χλευάζουν. «Ταξιδεύει πρώτη θέση με τα αεροπλάνα, πάντα με ένα ακριβό λάπτοτ στα γόνατα, φοράει ρούχα με ονομαστή προέλευση και πληρώνεται αδρά γράφοντας άρθρα σε εφημερίδες εναντίον της παγκοσμιοποίησης», σημείωνε πριν από περίπου ένα χρόνο ο Economist.

ΜΠΟΡΕΙΤΕ να την ακούσετε να τα εξηγεί όλα αυτά η ίδια στο βιντεάκι από το blogspot που έχει στην Guardian, στη διεύθυνση:
http:// books.guardian.co.uk/video/2007/sep/05/naomi.klein