Γιατί πρέπει να σταματήσουν οι επιδοτήσεις της ΕΕ προς την κτηνοτροφία

Τα τελευταία 50 χρόνια στην Ευρώπη αλλά και σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες, υπάρχει μία υπερβολική αύξηση στην κατανάλωση ζωικών προϊόντων (κρέας, ψάρι, αυγά, γάλα και γαλακτοκομικά). Αυτά τα τρόφιμα καταναλώνονται σε κάθε γεύμα σε κάθε νοικοκυριό, κάτι σχεδόν αδιανόητο πριν 50 χρόνια όταν αυτά τα τρόφιμα ήταν σπάνια. Σήμερα τα τρόφιμα αυτά κοστίζουν πολύ λίγο, σε σχέση με το κόστος παραγωγής τους, συχνά ακόμη λιγότερο από τα λαχανικά τα οποία αναπόφευκτα απαιτούν πολύ λιγότερες πρώτες ύλες, ενέργεια και εργασία.

Αυτό συμβαίνει γιατί οι κτηνοτρόφοι και οι ψαράδες λαμβάνουν άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις από τις κυβερνήσεις και την ΕΕ, στην ουσία δηλ, ότι δεν πληρώνουμε στο ταμείο το πληρώνουμε στους φόρους. Ακόμη το πληρώνουν και αυτοί που επιλέγουν να μην αγοράζουν ζωικά προϊόντα.

Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα καθώς οι συνέπειες από την υψηλή κατανάλωση κρέατος και των άλλων ζωικών προϊόντων είναι πολύ αρνητικές για το περιβάλλον, για την ανθρώπινη υγεία και για την ανάπτυξη των φτωχότερων περιοχών.

Θα ήταν δικαιολογήσιμο και θετικό, αν το κάθε κράτος και η ΕΕ υποστήριζε και προωθούσε μόνο την κατανάλωση τροφών που είναι υγιεινές και έχουν μικρή περιβαλλοντική επίδραση. Αντιθέτως υποστηρίζουν τρόφιμα που η παραγωγή τους έχει ολέθριες συνέπειες...και αυτό δεν είναι ούτε αποδεκτό ούτε δικαιολογήσιμο.

Μερικά στοιχεία:

Ολόκληρη η αλυσίδα στην κτηνοτροφική παραγωγή συνεισφέρει στο 9% των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κατ’ αρχάς μέσω της αλλαγής χρήσης της γης για την παραγωγή ζωικών προϊόντων και τη χρήση ορυκτών καυσίμων κατά τη διάρκεια της παραγωγής ζωοτροφών και λιπασμάτων (FAO 2006).

Συνολικά τα αέρια του θερμοκηπίου που παράγονται από το ζωικό κεφάλαιο υπολογίζονται στο 80% των εκπομπών που προέρχονται από τη γεωργία και σχεδόν στο ένα πέμπτο (18%) των συνολικών εκπομπών από ανθρώπινες δραστηριότητες. Αυτό υπολογίστηκε για μία περίοδο πάνω από 100 χρόνια και σε αυτό το νούμερο δεν υπολογίζεται η μεταφορά, η ψύξη κατά τη μεταφορά ή η ενέργεια που καταναλώνουμε στο σπίτι για τη συντήρηση του κρέατος. Μία έρευνα με μεγάλο εύρος αποτίμησε την επίδραση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου τριών τύπων δίαιτας: μίας δίαιτας παμφάγου που περιελάμβανε κρέας, γαλακτοκομικά και φυτικά τρόφιμα, μίας χορτοφαγικής διατροφής που όμως περιείχε γαλακτοκομικά και μίας αυστηρώς φυτικής (vegan) διατροφής η οποία βασίζοντας αποκλειστικά σε φυτικά τρόφιμα (Foodwatch 2008).

Κατανάλωση ενέργειας

Η παραγωγή κρέατος είναι ενεργειακά πολύ σπάταλη. Έχει υπολογιστεί ότι η παραγωγή μίας θερμίδας ζωικής πρωτεΐνης χρειάζεται περισσότερο από 10 φορές περισσότερα ορυκτά καύσιμα απ’ ότι η παραγωγή μίας θερμίδας φυτικής πρωτεΐνης (Pimentel and Pimentel 2003). Η παραγωγή 1 κιλού βοδινού καταναλώνει 40 mega calories ενέργειας και εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου με δυναμικό υπερθέρμανσης 36.4 κιλά διοξείδιο του άνθρακα, ισοδύναμο με την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται από ένα μέσο ευρωπαϊκό αυτοκίνητο κάθε 250 χιλιόμετρα. Πάνω από τα δύο τρίτα της ενέργειας πηγαίνει στην παραγωγή και τη μεταφορά ζωοτροφής (Ogino et al 2007).

Αποψίλωση

Κάθε χρόνο 17 εκατομμύρια εκτάρια τροπικού δάσους καταστρέφονται (RIC). Εβδομήντα τοις εκατό της αποψίλωσης του Αμαζονίου γίνεται για να δημιουργηθούν βοσκοτόπια για βοοειδή και ένα μεγάλο μέρος του υπόλοιπου χρησιμοποιείται για καλλιέργειες ζωοτροφών (FAO 2006). Τα δάση παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στο να περιορίσουν την κλιματική αλλαγή. Εκτός από το να αποθηκεύουν διοξείδιο, αποθηκεύουν νερό, προκαλούν βροχοπτώσεις, λειτουργούν σαν μέσο διατήρησης του κλίματος, σταθεροποιούν το έδαφος, διατηρούν την βιοποικιλότητα και πολλά ακόμη (GCP). Η καταστροφή τους για βοσκοτόπια έχει πολύ υψηλό περιβαλλοντικό κόστος. Κάθε χρόνο περίπου 2.4 δισεκατομμύρια τόνοι διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα σαν αποτέλεσμα της αποψίλωσης των δασών για την κτηνοτροφία (FAO 2006).

Γι’ αυτό η διακήρυξη που υπογράφτηκε από 300 ειδικούς για το κλίμα το 2007 στο Συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στο Μπαλί λέει: «Άμα χάσουμε τα δάση, χάνουμε τη μάχη για την κλιματική αλλαγή»

Χρήση γης και υδάτων

Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου αντιμετωπίζει πρόβλημα με το νερό. Πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν κατάλληλες συνθήκες υγιεινής. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των ΗΕ (FAO) εκτιμά ότι έως το 2025 θα υπάρχουν 1.8 δισεκατομμύρια άνθρωποι που θα αντιμετωπίζουν ολοκληρωτική έλλειψη νερού και τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού πιθανώς θα ζουν υπό συνθήκες περιορισμένης ποσότητας νερού (FAO 2006). Η παραγωγή κρέατος και ειδικότερα η παραγωγή ζωοτροφής καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού (FAO 2006). Μία έκθεση που παρουσιάστηκε το Μάιο του 2008, με τίτλο «Εξοικονομώντας νερό: από το χωράφι στο πιρούνι μας» δείχνει ότι το 70 τοις εκατό του παγκόσμιου φρέσκου νερού χρησιμοποιείται στη γεωργία και το υπόλοιπο μοιράζεται μεταξύ νοικοκυριών (10 τοις εκατό) και βιομηχανίας (20 τοις εκατό) (SIWI and IWHI 2008).

Η παραγωγή κρέατος χρησιμοποιεί περίπου 20 φορές περισσότερη γη από ότι θα χρειαζόταν για την παραγωγή ίδιας ποσότητας σιτηρών και λαχανικών. Έχει υπολογιστεί ότι ένα εκτάριο γης μπορεί και παράγει ποσότητα πατάτας για να θρέψει 22 ανθρώπους για ένα χρόνο ή αρκετό ρύζι για 19 ανθρώπους για ένα χρόνο. Αλλά αν χρησιμοποιηθεί για παραγωγή αρνιού, η ίδια έκταση μπορεί να θρέψει 2 ανθρώπους για ένα χρόνο ή μόνο 1 άνθρωπο για την ίδια περίοδο αν χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή βοδινού (WHO and FAO 2003).

Η κτηνοτροφική βιομηχανία είναι επίσης ο μεγαλύτερος τομέας μόλυνσης των υδάτων. Ο κύριος παράγοντας μόλυνσης είναι τα ζωικά απόβλητα, τα αντιβιοτικά, οι ορμόνες, τα χημικά από τα βυρσοδεψεία και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες των ζωοτροφών. Τα ζωικά απόβλητα παίζουν σημαντικό ρόλο στη μόλυνση των ποταμών και των ρεμάτων. Περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια τόνοι ζωικά περιττώματα παρήχθησαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Υποθέτοντας ένα μέσο όρο αναλογίας αζώτου γύρω στο 5%, αυτό επιτρέπει σε 100 εκατομμύρια τόνους αζώτου να εισέρχεται στα υδάτινε συστήματα. Η κτηνοτροφική βιομηχανία είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους πιο καταστρεπτικούς παράγοντες των πηγών νερού (FAO 2006).

Παγκόσμια πείνα

Σύμφωνα με το FAO υπάρχουν περισσότεροι από 963 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο που δεν έχουν επάρκεια φαγητού. Η πείνα ευθύνεται για 25,000 ζωές κάθε μέρα, από τις οποίες πάνω από 17,000 είναι παιδιά (WFP Hunger Stats). Από την άλλη πλευρά 760 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών δίνονται ως ζωοτροφή στα ζώα κάθε χρόνο (FAO Food Outlook). Κατά τη διάρκεια 2007-2008, 36 τοις εκατό των παγκόσμιων σιτηρών χρησιμοποιήθηκε ως ζωοτροφή ενώ το 47 τοις εκατό καταναλώθηκε από ανθρώπους και 5 τοις εκατό χρησιμοποιήθηκε σαν βιοκαύσιμα (FAO Crop 2008). Την ίδια περίοδο το 70 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής σόγιας δόθηκε σε ζώα ενώ μόνο το 16 τοις εκατό καταναλώθηκε από ανθρώπους (USDA Review 2008).

Υγεία

Η κατανάλωση κρέατος σχετίζεται με μερικές θανατηφόρες ασθένειες όπως η ασθένεια των τρελών αγελάδων, η γρίπη των πτηνών, η ασθένεια των χοίρων (PMWS), η λιστερίαση, E Coli, η σαλμονέλα και προκαλούν ανησυχία και ερωτηματικά σχετικά με την ασφάλεια της κατανάλωσης κρέατος. Η ανάκληση κρέατος σε όλο τον κόσμο γίνεται ολοένα και συχνότερη, με εκατομμύρια κιλά κρέατος να έχουν μολυνθεί.

Η Επιτροπή Ιατρών για την Υπεύθυνη Ιατρική (Physicians Committee for Responsible Medicine) στις ΗΠΑ εκτιμούν ότι από 29$ έως 61$ δισεκατομμύρια δολάρια που ξοδεύτηκαν στην υγεία το 1992 πιθανώς σχετίζονται με την κατανάλωση κρέατος.

Για όλα τα παραπάνω λοιπόν πρέπει να σταματήσουμε να στηρίζουμε την κτηνοτροφική βιομηχανία.