Ο αληθινός πλούτος μιας κοινωνίας είναι η γενναιόδωρη καλοσύνη, η αφιλοκερδής αλληλεγγύη και η γνήσια αγάπη.

• 
  
• 
  

Συνέντευξη στη Σοφία Χριστοφορίδου

Η αδυσώπητη κρίση της οποίας είμαστε μάρτυρες σήμερα είναι αποτέλεσμα ενός μοντέλου ζωής που ταυτίζει την ευτυχία με την εγωιστική συγκέντρωση πλούτου για την εξασφάλιση δυνάμεως, πολυτέλειας και ποικίλων ηδονών, τονίζει ο αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος στη συνέντευξη που παραχώρησε στη "Μακεδονία τής Κυριακής". Ο μηχανισμός για την αντιμετώπιση της κρίσης που προτείνει ο σεβάσμιος ιεράρχης δεν περιλαμβάνει ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ούτε κανέναν άλλο διεθνή οργανισμό. Απαιτείται υπέρβαση τη αδικίας, ισόρροπη ανάπτυξη και καλλιέργεια της αλληλεγγύης σε όλα τα επίπεδα. Εξάλλου, για τον αρχιεπίσκοπο Αλβανίας, ο αληθινός πλούτος μιας κοινωνίας είναι η γενναιόδωρη καλοσύνη, η αφιλοκερδής αλληλεγγύη, η γνήσια αγάπη. Ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η κρίση συνδέεται με την αστικοποίηση του χριστιανισμού, την προσαρμογή του στα ανθρώπινα συμφέροντα. Ωστόσο ο ίδιος εκφράζει την πεποίθηση ότι ο ορθόδοξος λαός, ιδιαίτερα στις δύσκολες συνθήκες, αναπτύσσει κρυμμένες δυνάμεις ευσπλαχνίας, αλληλεγγύης και γενναιοδωρίας, που έχουν καθορίσει το DNA πολλών γενεών.

Πιστεύετε ότι η οικονομική κρίση της εποχής μας σχετίζεται με μια κρίση αξιών με το μοντέλο ζωής που υιοθετήσαμε τα τελευταία χρόνια;

Πιστεύω ότι είναι αποτέλεσμα μανιακής κερδοσκοπίας εκ μέρους οικονομικών παραγόντων. Πρόκειται για μια στρεβλή οικονομική δραστηριότητα, η οποία αδιαφορεί για την αξία του ανθρωπίνου προσώπου, δρα επί τη βάσει εγωιστικών κριτηρίων και δεν εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες της ανθρωπότητας. Τελικά, πρόκειται, πράγματι, για κρίση αξιών που οφείλεται στο μοντέλο ζωής που έχουμε υιοθετήσει όχι μόνο τα τελευταία χρόνια αλλά ήδη από τον προηγούμενο αιώνα. Συνδέεται με μια γενικότερη υλιστική αντίληψη, η οποία ταυτίζει την επιτυχία στη ζωή με την εγωιστική συγκέντρωση πλούτου για την εξασφάλιση δυνάμεως, πολυτέλειας και ποικίλων ηδονών. Στο μήνυμα των προκαθημένων των ορθοδόξων εκκλησιών, που έγινε τον Οκτώβριο του 2008 στην Κωνσταντινούπολη υπό την προεδρία του παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, το οποίο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, έχουμε επισημάνει: "Βιώσιμος οικονομία είναι εκείνη η οποία συνδυάζει την αποτελεσματικότητα με τη δικαιοσύνη και την κοινωνική αλληλεγγύη". Για την ουσιαστική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως, αλλά και της φτώχειας του κόσμου, απαιτείται υπέρβαση της αδικίας, ισόρροπη ανάπτυξη και καλλιέργεια της αλληλεγγύης σε όλα τα επίπεδα.


Οι άνεργοι πολλαπλασιάζονται. Οι άνθρωποι που ψάχνουν τα σκουπίδια για να βρουν φαγητό δεν είναι πια σπάνιο φαινόμενο. Αυτή τη σκληρή εποχή υπάρχει κοινωνική αλληλεγγύη και έμπρακτη αγάπη προς τον πλησίον ή ισχύει το "ο σώζων εαυτόν σωθήτω";

Έχει, πράγματι, δημιουργηθεί μια τραγική κατάσταση, όχι μόνο στις υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά ακόμη και στις λεγόμενες αναπτυγμένες, με τη φοβερή ανεργία, που είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσεως, και γενικότερα με την καλλιέργεια του ατομισμού και της αδιαφορία για τις ανάγκες των άλλων. Έτσι βλέπουμε στην εποχή μας το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών να διευρύνεται δραματικά. Σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση θα χρειαστεί να υπάρξει μια αντίσταση στην αδικία και στην ασπλαχνία. Πιστεύω ότι ο ορθόδοξος λαός, ιδιαίτερα στις δύσκολες συνθήκες, αναπτύσσει κρυμμένες δυνάμεις ευσπλαχνίας, αλληλεγγύης και γενναιοδωρίας, που έχουν καθορίσει το DNA πολλών γενεών. Και οπωσδήποτε, και αυτήν την περίοδο θα αντιδράσει με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Η γενναιόδωρη καλοσύνη, η αφιλοκερδής αλληλεγγύη, η γνήσια αγάπη είναι ο αληθινός πλούτος τον οποίον έχει ανάγκη η κοινωνία μας. Και σ' αυτή την προσπάθεια, πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι διάφοροι εκκλησιαστικοί φορείς. Είναι γνωστό ότι η Εκκλησία της Ελλάδος σε όλες τις δύσκολες στιγμές της ιστορίας του λαού συμπαραστάθηκε και συμπαραστέκεται με την ανάπτυξη ενός ευρύτατου φιλανθρωπικού έργου. Η τεράστια πάντως προσφορά -παρόλο που εκ της φύσεώς της παραμένει άγνωστη- είναι η αυθόρμητη καλοσύνη των συνειδητών πιστών, οι οποίοι προσφέρουν σε όποιον έχει ανάγκη σιωπηλά, "εν κρυπτώ", ακόμη και εκ του υστερήματος. Και εμείς στην Αλβανία αμέσως μετά την επανίδρυση της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας, στις σκληρές περιόδους που πέρασε η χώρα -1992, 1994, 1997, 1999-, αναπτύξαμε ένα ευρύτατο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο, εξασφαλίζοντας και διανέμοντας χιλιάδες τόνους τρόφιμα, ιματισμό, φάρμακα κ.ά., χωρίς θρησκευτικές ή άλλες διακρίσεις. Στην κρίση μάλιστα του Κοσσυφοπεδίου, οργανώσαμε ένα ανθρωπιστικό πρόγραμμα, το οποίο βοήθησε περίπου 33.000 μουσουλμάνους πρόσφυγες. Και συνεχίζουμε.



Αναφερθήκατε προηγουμένως στη φτώχεια, που όλο και περισσότερο επεκτείνεται σε παγκόσμια κλίμακα. Γι' αυτό το θέμα τι έχει να πει η θρησκεία στον σύγχρονο άνθρωπο;

Οι μεγάλες θρησκείες γενικά καταδικάζουν την πλεονεξία, την αδικία και την εγωιστικότητα, που αποτελούν τις ρίζες της φτώχειας. Καταδικάζουν επίσης την οκνηρία, την ανηθικότητα, την ανευθυνότητα, που οδηγούν πολλούς ανθρώπους στην πενία. Η χριστιανική θρησκεία κατεξοχήν τονίζει την προσωπική και πνευματική αξία του κάθε φτωχού, και το χρέος της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης για την υπέρβαση της φτώχειας. Συγχρόνως καθορίζει τη λιτότητα και την αυτάρκεια ως μορφή ζωής, πράγμα που άμεσα συμβάλλει και στην ανακούφιση άλλων που έχουν ανάγκη. Διακηρύσσει, ως απόλυτη αρχή της πνευματικής ζωής, τη χωρίς κανένα σύνορο και όριο αγάπη. "Ο Θεός αγάπη εστί, και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ" (Α' Ιω. 4:16).

Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις οι κατά τεκμήριο χριστιανικοί λαοί, για ποικίλους λόγους και με διάφορα προσχήματα, έχουν απομακρυνθεί από τις αρχές που θέσπισε ο Χριστός. Όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο Ν. Μπερντιάγιεφ, "η κρίση στον χριστιανισμό περνάει πρώτα από όλα στην κοινωνική διάσταση που συνθέτει το κεντρικό πρόβλημα της εποχής μας... Οι χριστιανοί δεν βίωσαν άμεσα τη δικαιοσύνη στην κοινωνική ζωή... Κατάφεραν να κάνουν τον χριστιανισμό αστικό. Και σήμερα είμαστε μάρτυρες μιας αδυσώπητης κρίσεως πάνω σε αυτόν τον αστικοποιημένο χριστιανισμό, σε αυτήν την προσαρμογή στα ανθρώπινα συμφέροντα".

Προσωπικά πιστεύω ότι όλοι έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε κάτι περισσότερο από ό,τι έχουμε κάνει μέχρι σήμερα για την αντιμετώπιση της φτώχειας, αρχίζοντας από τον άμεσο κύκλο του γνωστού μας περιβάλλοντος, της πόλεως, της χώρας μας και επεκτείνοντας την εμβέλεια του νου και της καρδιάς μας για την ανακούφιση της φτώχειας όπου Γης.