Ομόνοια: Βιτρίνα μιας θλιμμένης πόλης...

Του Κώστα Παπαηλία

Αν βρεθείς στο μετρό Μοναστηράκι, στην έξοδο της Αθηνάς, μπορεί να τύχει να αντικρίσεις το χαρούμενο δίπατο κόκκινο λεωφορείο που τριγυρίζει τους τουρίστες στα διάφορα αξιοθέατα της Αθήνας. Παραδόξως σε αυτά τα αξιοθέατα, περιλαμβάνεται και η εθνική μας πλατεία, η Ομόνοια. Το μόνο που θα... μπορούσες να αισθανθείς, βλέποντας το να περνάει από μπροστά σου, είναι θλίψη, ίσως λίγη δυσφορία και άγχος, ειδικά αν γεννήθηκες εδώ, αγαπάς αυτήν πόλη και εκείνη την στιγμή, αισθάνεσαι φόβο για το τι θα σκέφτονταν για την πόλη μας κανείς, βλέποντας αυτήν την νησίδα από τσιμέντο με τα λιγοστά αρρωστιάρικα δέντρα νάνους, από εκείνα που φυτεύουν στα διυλιστήρια, για να σπάσουν την μονοτονία της κόλασης. Αυτήν την όαση των μεταναστών, με τα ανενεργά σιντριβάνια-χωματερές και τις σάπιες πέργκολες, που βρωμάει παρακμή και αποτελεί την απόλυτα αποκαρδιωτική κατάληξη των περήφανων πολυπατημένων και επιβλητικών λεωφόρων Σταδίου και Πανεπιστημίου και την λογική κατάληξη των «πεθαμένων» πια Πειραιώς και Αγ. Κωνσταντίνου. Ενάμιση εκατομμύριο ευρώ, δόθηκε για την τρίτη και πιο μεγαλεπήβολη ανακατασκευή της πλατείας-ομφαλού της μητέρας των πόλεων. Όσο δηλαδή θα δινόταν ,για μια δίπατη μεζονέτα με πισίνα και θέα στο πάτημα Χαλανδρίου και λιγότερο. Άλλη μια μεγάλη «τσιπιά» της τοπικής αυτοδιοίκησης ,σε μια χώρα που συνηθίζει να «μπαλώνει», παρά να επουλώνει και να παράγει νέα ορόσημα, τουλάχιστον σε χρόνο «ανθρώπινης ζωής». Βιτρίνα μιας θλιμμένης βαριά ιστορικής πόλης,που ανεβοκατεβαίνει σε ένα χαλασμένο τρενάκι λούνα παρκ. Η ΕΑΧΑ(εταιρεία ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων Αθήνας), στην ιστοσελίδα της μιλάει με περγαμηνές για το πρόσφατο επίτευγμα στην Ομόνοια, όπως και για άλλα πασαλείμματα, που σύντομα θα πάνε και αυτά στον βρόντο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ,ότι η νέα πλατεία «Ανταποκρίνεται στο κοινό αίσθημα, προκαλώντας μια αίσθηση δροσιάς και ηρεμίας» και ότι οι υπέροχες δέκα ελιές, συμβολίζουν τις δέκα φυλές των Αθηνών. Γιατί φυσικά όπου δεν υπάρχουν λεφτά, αντ’αυτού πωλείται σημειολογία και μύθοι.Όλα πρέπει να τα φανταζόμαστε, τίποτα αυτούσιο όμως να το θαυμάζουμε Άραγε γιατί οι αθηναίοι δεν αισθάνονται δροσισμένοι και ήρεμοι από αυτήν την «μαγευτική» πλατεία και την αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι. Γιατί όποιος αναγκαστεί να περάσει από εκεί ,της ρίχνει μια κλεφτή ματιά με οίκτο και επιταχύνει κουνώντας το κεφάλι με θλίψη για τα τεκταινόμενα που αντικρίζει. Γιατί όλοι θεωρούμε ,μετά από αυτήν την απίστευτη δόση δροσιάς από τις 10 κοτσονάτες ελιές και τα πολυτελή σιντριβάνια και αόρατα αγάλματα, την Ομόνοια ,ως την μαύρη τρύπα της όποια παρακμής συμβαίνει σε αυτήν την πόλη, τον αντίποδα οτιδήποτε όμορφου έχει να επιδείξει η Αθήνα, το απόλυτο αντι-ορόσημο που μας ένωσε σε μερικούς εορτασμούς,για μεγάλες επιτυχίες της Ελλάδας και ύστερα αφέθηκε στο χάος της και στην δραματική της. Σήμερα η Ομόνοια, είναι η ντροπή αυτής της πόλης, ένα αστικό Ταμπού. Μια πλατεία ούτε καν κακόγουστη, αλλά ακόμα χειρότερο «Σημείο μηδέν», κάτι σαν την διαχωριστική γραμμή της Λευκωσίας. Μια άδεια πλατφόρμα που μυρίζει υπόνομο Το σημείο από το οποίο ξεκινά η σήψη, η περιφρόνηση του κράτους,τα απόβλητα μιας πόλης με δυσλειτουργικό «βιολογικό καθαρισμό». Άνθρωποι που ζητάνε μανιωδώς άσυλο, άνθρωποι στην απόλυτη εξαθλίωση και εξευτελισμό που ζητάνε 50 λεπτά για μια τυρόπιτα, και κάπου εκεί τριγύρω τα δίδυμα φαντάσματα. Μπάγκειον και Μέγας Αλέξανδρος, προπύλαια της ιστορικής Αθηνάς που άλλοτε φιλοξενούσαν την ελίτ των επισκεπτών της πόλης, τώρα συνυπάρχουν με τα fast-food ,που στεγάζονται στα διαμελισμένα ισόγεια τους, ενώ οι κουτσουλισμένες δεκάδες καρυάτιδες στις παραστάδες τους ,επιβλέπουν ένα συνονθύλευμα λαών και υποστάσεων που περνάει από κάτω.Ότι δεν θέλουμε το ρίχνουμε σε αυτήν την τσιμεντένια παντόφλα να αποσαθρωθεί και η πόλη με παρωπίδες συνεχίσει τον πολλά υποσχόμενο δρόμο της. Η Ομόνοια ζει ακόμα το δικό της ολοκαύτωμα ,το δικό της κακό παραμύθι και σε κάνει να νιώθεις «κατσαρίδα» για να μπορείς να αντέξεις την οιμωγή και την ορδή της αρνητικής ενέργειας που δέχεσαι στην αποκρουστική της θέα. Η πρωινή εφημερίδα το τελευταίο «σικάτο» ,πεθαίνει και αυτό και τώρα θριαμβεύει η σκούπα, η πρέζα,η βία,τα βρωμόνερα,τα ταψιά με τις βιομηχανικές τυρόπιτες, που αραδιάζονται στις βιτρίνες των παρακμιακών σαντουιτσάδικων, τα περήφανα νεοκλασικά, τα φιλόδοξα ξενοδοχεία και πολυκαταστήματα,που πασχίζουν να σπάσουν την μονοτονία της μιζέριας.Αν επιλέγαμε χρώμα για κάθε γωνιά αυτής της πόλης,η Ομόνοια θα ήταν μαυρόασπρη,με ασθενικό μαύρο και άρρωστο λευκό. Η Ομόνοια ήταν κάποτε έξω από τα σύνορα της νεοσύστατης πόλης των Αθηνών, αργότερα οι Κλεάνθης και Κλεντζέ, είχαν μεγαλεπήβολα σχέδια για την πλατεία των ανακτόρων όπως την έλεγαν κάποτε.Σε παλιές φωτογραφίες του 19 αιώνα, μοιάζει με ζωγραφιά από ανεκτίμητες Μπελ Επόκ εποχές ,και η δύσμοιρη πλατεία μια όαση από φοινικόδεντρα και άλλα δέντρα ,που χάθηκαν σιγά σιγά από τον υπόγειο σιδηρόδρομο και αντικαταστάθηκαν από τεράστιες στήλες με αγάλματα των μουσών, που λογοκρίθηκαν έντονα για την κακοτεχνία τους και εξαφανίστηκαν. Το 80 η Ομόνοια είναι ακόμα ζωντανή και ελληνική, είναι η εφημερίδα, τα μαγειριά μετά το ξενύχτι, σημείο συνάντησης γνωστών και αγνώστων. Η πλατεία ήταν κυκλική, φροντισμένη και στολισμένη με το πιο εντυπωσιακό σιντριβάνι της πόλης και για λίγο φιλοξένησε και το γυάλινο αριστούργημα του Βαρώτσου, τον περίφημο Δρομέα. Το 2004 αλλάζει για να γίνει υπέροχη και ευρωπαϊκή και με την σημερινή της μορφή γεννά ερωτήματα, σε ποια διάσταση και σε ποια ήπειρο ανήκει πραγματικά αυτή η πόλη και κατά πόσο ο σημερινός μας πολιτισμός, γεννά επιτεύγματα. Το κράτος και η οποιαδήποτε κυβέρνηση και δημαρχία, οφείλει να ενσκήψει στο πρόβλημα της Ομόνοιας, να βάλει γερά το χέρι στην τσέπη, να αναλογιστεί την ιστορικότητα και την παλιά της αίγλη και να χαρίσει εκ νέου, μια εμβληματική πλατεία, που θα αποτελεί σύμβολο και όχι ντροπή για μια τόσο σπουδαία πόλη. Εμείς οι ίδιοι σαν πολίτες, πρέπει να αγωνιστούμε στην επίτευξη αυτής της προοπτικής και να ξαναζωντανέψουμε την πόλη μας και τα άλλοτε ζωτικά και καίρια της σημεία που τώρα αργοπεθαίνουν από εγκληματική αδιαφορία, περιφρόνηση και κυρίως από έλλειψη οράματος, που είναι και η μεγαλύτερη πληγή του τόπου μας...