Ο φόβος του αεροπλάνου και των πτήσεων

Μήπως νιώθετε ιδιαίτερο και επίμονο φόβο, που είτε εσείς ο ίδιος είτε το στενό σας περιβάλλον θεωρεί ότι είναι υπερβολικός για τις αεροπορικές πτήσεις; Μήπως νιώθετε ιδιαίτερο και επίμονο φόβο που τον προκαλεί η ιδέα του ότι πρόκειται να μπείτε σε αεροπλάνο και να πετάξετε; Μετά τα δραματικά γεγονότα που συγκλόνισαν τη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, πολλές αεροπορικές εταιρείες ανακοίνωσαν τη διακοπή των πτήσεων τους προς τις ΗΠΑ. Eκτός από αυτό όμως, χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν εκδηλώσει έντονο άγχος για τις πτήσεις και τα αεροπλάνα. Ακολουθείστε τις παρακάτω συμβουλές αυτοβοήθειας για να μετριάσετε το φόβο σας.
Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ph.D.
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Η φοβία της αεροπορικής πτήσης αποτελεί ένα κοινό πρόβλημα για πολλές χιλιάδες ανθρώπους. Κάποιοι δε μπαίνουν καθόλου σε αεροπλάνο, άλλοι που είναι αναγκασμένοι να ταξιδέψουν έχουν μια πολύ άσχημη εμπειρία που χαρακτηρίζεται από έντονο φόβο, πανικό , ζαλάδα, τάση για εμετό, ταχυπαλμία, έντονη εφίδρωση, δύσπνοια, πόνο στο στήθος, μούδιασμα στα άκρα, φόβο ότι ζουν τις τελευταίες τους στιγμές και έντονη αίσθηση της καταστροφής και του "σβησίματος".

Πώς δημιουργείται η φοβία της πτήσης

Ο άνθρωπος δε γεννιέται με άγχος σχετικά με τα αεροπλάνα και τις πτήσεις, αποκτά το φόβο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Συχνά μάλιστα άτομα που τώρα αντιμετωπίζουν αυτή τη φοβία ήταν ατρόμητοι αεροπορικοί ταξιδιώτες που ξαφνικά άρχισαν να αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα. Αλλά τι ακριβώς δημιουργεί τη φοβία των αεροπλάνων και των πτήσεων;

Οι ψυχοδυναμικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι οι φόβοι μας ξεκινούν από τη βασική σιγουριά που είχαμε ή δεν είχαμε στην παιδική μας ηλικία και τώρα εισπράττουμε τα αποτελέσματά της σε διάφορους τομείς της ζωής.

Οι συμπεριφορικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι μια αρνητική εμπειρία κατά τη διάρκεια μιας πτήσης (πχ, κακοκαιρία, αναταράξεις) συνδέθηκε έντονα με τα συναισθήματα που είχε το άτομο εκείνη τη στιγμή και επεκτάθηκε ώστε το άτομο να έχει αρνητικά συναισθήματα για κάθε αεροπορική πτήση.

Οι γνωσιακές-συμπεριφορικές θεωρίες εστιάζονται περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο οι σκέψεις και η αντιμετώπιση των γεγονότων επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. Η "κολλητικότητα" του στρες είναι ίσως ο πιο συνηθισμένος τρόπος που αποκτά κανείς τη φοβία της πτήσης. Το άτομο νιώθει ήδη πολύ άγχος, για διάφορους λόγους, το οποίο εντείνεται ακόμα περισσότερο όταν ανεβαίνει στο αεροπλάνο προκαλώντας επεισόδιο άγχους ή πανικού. Στη συνέχεια φοβάται να ξαναμπεί σε αεροπλάνο, για να μην ξαναβιώσει το φοβερό αυτό συναίσθημα.

Και βέβαια, δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε τον φόβο των πτήσεων που προκαλείται από αεροπορικές τραγωδίες σαν αυτή που πρόσφατα συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη. Η συγκεκριμένη τραγωδία τάραξε την ισορροπία του ψυχισμού πολλών ανθρώπων επειδή, πέρα από την καταστροφή, επρόκειτο για μια τρομοκρατική πράξη. Η αίσθηση του ανθρώπου ότι δεν έχει τον έλεγχο να χάσει τη βασική του σιγουριά και πίστη ότι τα πράγματα θα πάνε καλά έχει ως αποτέλεσμα να του δημιουργήσει μια αγχογόνο κατάσταση που θα τον επηρεάσει αρνητικά.

Πέρα όμως από τις διάφορες θεωρίες του πως δημιουργήθηκε η φοβία, αυτό που είναι το πιο βασικό είναι να εξαλείψει κανείς το φόβο του και να μπορέσει να συνεχίσει το ρυθμό της ζωής του χωρίς να έχει την τροχοπέδη του άγχους.

Τρόποι για να αντιμετωπίσουμε τη φοβία της πτήσης

Αν και υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να καταπολεμηθεί το άγχος γενικότερα και η φοβία της πτήσης ειδικότερα, ο καλύτερος ίσως είναι ένας συνδυασμός γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας με αυτο-βοήθεια (δηλαδή ενεργητική συμμετοχή του ατόμου στη θεραπεία καθώς και μάθηση και χρησιμοποίηση ικανοτήτων, ώστε να μειώνει το άγχος του). Τα βήματα που θα πρέπει κανείς να ακολουθήσει για να ξανακερδίσει την ικανότητά του να χειρίζεται με αυτοπεποίθηση ό,τι του προκαλεί φόβο είναι τα ακόλουθα:

1. Να μάθει να χαλαρώνει και να ηρεμεί
2. Να δημιουργήσει μια ιεραρχία των συγκεκριμένων φόβων του
3. Να χρησιμοποιήσει τεχνικές απευαισθητοποίησης για να εξαλείψει τους φόβους του
4. Να μάθει να χρησιμοποιεί τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους προκειμένου να είναι ήρεμος. Οι μέθοδοι αναπνοής και η τεχνική της ομιλίας προς τον εαυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμες.

Το σημαντικότερο για το άτομο που έχει άγχος, κρίσεις πανικού και συγκεκριμένες φοβίες, όπως αυτή της πτήσης, είναι να μάθει να χαλαρώνει και να ηρεμεί. Η χαλάρωση δεν είναι μια μυστικιστική εμπειρία για τους λίγους, αλλά μια ψυχοσωματική κατάσταση στην οποία καθένας μας μπορεί να φτάσει με λίγη εξάσκηση. Πρόκειται για μια φυσική, πολύτιμη ικανότητα που όλοι μας έχουμε, αν και μπορεί να έχουμε ξεχάσει πως να τη χρησιμοποιούμε.






Τρεις τρόποι αυτοχαλάρωσης για καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία



Γιατί ακριβώς χρειάζεται η χαλάρωση και η ηρεμία; Επειδή μας δίνουν την ευκαιρία να κάνουμε διάλειμμα από την καθημερινότητα και να κατεβάσουμε τον διακόπτη του στρες. Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να απομακρυνθούμε για λίγο από το πρόβλημά μας ώστε όταν επιστρέψουμε σε αυτό να δούμε λύσεις που δεν είχαμε σκεφτεί προηγουμένως. Και βέβαια, όταν το σώμα είναι χαλαρό και ήρεμο, είναι πολύ δύσκολο να έχει μια "κρίση πανικού" με φυσιολογικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία και δύσπνοια, εφόσον αυτά δεν συνδέονται με την κατάσταση της χαλάρωσης.

Ακολουθεί μια απλή μέθοδος χαλάρωσης που μπορεί να γίνει είτε στο σπίτι είτε μέσα στο αεροπλάνο. Συνήθως χρειάζονται μερικές δοκιμές πριν μάθει κανείς να χαλαρώνει, έτσι είναι σημαντικό να γίνεται τακτική εξάσκηση ώσπου να μάθετε την αλληλουχία των κινήσεων και του αποτελέσματός τους:

· Σταθείτε όρθιοι, χαλαρά
· Τεντωθείτε, μαζευτείτε και καθήστε βολικά στο πάτωμα με τα χέρια σας να ακουμπούν στην "ποδιά" σας
· Απομακρύνετε οποιαδήποτε σκέψη από το μυαλό σας
· Πάρτε βαθιά εισπνοή και εκπνεύστε αργά
· Σφίξτε τους μύες των ποδιών σας, μετρήστε ως το τρία και χαλαρώστε τους εκπνέοντας
· Σφίξτε τους μύες των χεριών σας, μετρήστε ως το τρία και χαλαρώστε τους εκπνέοντας
· Σφίξτε τους μύες του στομαχιού σας, μετρήστε ως το τρία και χαλαρώστε τους εκπνέοντας
· Σφίξτε τους μύες των ώμων και του λαιμού σας και χαλαρώστε τους εκπνέοντας
· Παρατηρείστε τις χαλαρωτικές συνέπειες στο σώμα σας με την εκπνοή
· Επαναλάβετε