Η μόνη ομοιότητα μεταξύ δύο φωτογραφιών

του δημοσιογράφου Eyüp Can στην τουρκική εφημερίδα Hürriyet Όπως λένε τα αινίγματα... «βρέστε τις οκτώ διαφορές μεταξύ των δύο φωτογραφιών». Η παράκλησή μου προς εσάς είναι... να κοιτάξετε προσεκτικά τις δύο αυτές φωτογραφίες και σας παρακαλώ να μου πείτε αν υπάρχει κάποια ομοιότητα. Να μη σας κουράσω πολύ, διότι δεν υπάρχει καμία ομοιότητα μεταξύ των δύο φωτογραφιών. Υπάρχει όμως μία ομοιότητα που δεν βγαίνει στις φωτογραφίες: το κοινό παρελθόν. Στη μία φωτογραφία είναι ο Ορθόδοξος Ναός του Αγίου Νικολάου της Αλικαρνασσού (Bodrum στα τουρκικά), ο οποίος καταστράφηκε με δυναμίτη το έτος 1969. Στην άλλη είναι το «Κέντρο Λαϊκής Επιμόρφωσης», το οποίο χτίστηκε στη θέση του Ναού και σήμερα συζητείται η κατεδάφισή του. Την είδηση μετέδωσε ο Yaşar Anter με τον ευχάριστο τίτλο ότι «Ο Άγιος Νικόλαος της Αλικαρνασσού θα γίνει μουσείο». Η είδηση που σε εκείνον προκάλεσε χαρά, εμένα με έβαλε λιγάκι σε σκέψεις. Τον κάλεσα στο τηλέφωνο και του μίλησα. «Αφού ο ιστορικός Άγιος Νικόλαος θα γλυτώσει από την φοβερή του κατάσταση και θα αποκατασταθεί στην παλιά του μορφή, γιατί δεν γίνεται ναός αλλά μετατρέπεται σε μουσείο;». Ο Anter αναστέναξε βαθιά. «Δίκιο έχετε. Το ίδιο θέλουν από την καρδιά τους και οι κάτοικοι της Αλικαρνασσού. Έγινε δημοσκόπηση και το 90% των κατοίκων είπαν ‘να αποκατασταθεί στην παλιά του μορφή', αλλά λόγω των προκαταλήψεων και της γραφειοκρατίας κανείς δεν τολμάει». Σκεφθείτε ότι στην Αλικαρνασσό υπάρχουν κοντά στις 5000 μη μουσουλμάνοι, ο οποίοι ζουν εκεί χειμώνα-καλοκαίρι. Τα καλοκαίρια έρχονται πάνω από 1 εκατομμύριο τουρίστες, αλλά δεν υπάρχει ούτε μία εκκλησία. Και όσες υπήρχαν κατεδαφίστηκαν με βάρβαρο τρόπο. Η ιστορία της κατεδάφισης του ηλικίας τριών αιώνων Αγίου Νικολάου στα τέλη της δεκαετίας του 1960 είναι ενδεικτική. Ο Άγιος Νικόλαος, για την επισκευή του οποίου οι Οθωμανοί Σουλτάνοι εξέδωσαν επανειλημμένως φιρμάνια, δέχθηκε το πρώτο πλήγμα το 1923, αμέσως δηλαδή μετά την ανταλλαγή. Ο Ναός που έμεινε χωρίς πιστούς μετατράπηκε σε αποθήκη. Δόξα τω Θεώ όμως, μέχρι τη δεκαετία του 1960 κανείς δεν σκέφτηκε να κατεδαφίση το υπέροχο εκείνο ιστορικό μνημείο και να στήσει στη θέση του το μνημείο κακογουστιάς με τίτλο «Κέντρο Λαικής Μόρφωσης». Όταν άρχισε η Αλικαρνασσός να γίνεται επίκεντρο της προσοχής των τουριστών του εξωτερικού, φούντωσε στην πατρίδα το εθνικό συναίσθημα και κάποιο αόρατο χέρι παρενέβη και είπε να ισοπεδωθεί οτιδήποτε έμεινε από το παρελθόν. Ήρθε η οδηγία στον Δήμο: «Εξαφανείστε αμέσως αυτή την εκκλησία». Ο κύριος Derviş εναντιώθηκε λέγοντας: «Πως είναι δυνατόν να κατεδαφιστεί ένας τόπος λατρείας;» Ο κύριος Derviş είναι ο πεθερός του κ. Baskın Oran, ο οποίος διηγείται προσωπικά το συμβάν: Ο κύριος Rüştü Gür, Πρόεδρος τότε του «Συλλόγου Τουρισμού και προβολής της Αλικαρνασσού» πήρε θέση λέγοντας: «Αν κατεδαφιστεί αυτό το μνημείο, τότε και ο τουρισμός θα πληγεί και η Ελλάδα μπορεί να επιχειρήσει να το εμποδίσει». Η διαταγή όμως προερχόταν από πολύ ψηλά. Η έκθεση που έγραψε ο υπάλληλος Πολεοδομίας που στάλθηκε από τα Muğla είναι να γελάς: «Το κτίριο αυτό, το οποίο έχτισε κάποιος ονόματι Νικόλαος δεν έχει καμμία ιστορική ιδιαιτερότητα. Επί πλέον φέρεται ότι υπάρχει και κίνδυνος κατάρρευσης...». Δηλαδή γκρεμίστε το να τελειώνουμε. Το τραγικό είναι ότι ιστορικό κτίριο που διατρείχε «κίνδυνο κατάρρευσης» δεν μπορούσε με κανένα τρόπο να κατεδαφιστεί. Σε βαθμό που αναγκάστηκαν στο τέλος να δοκιμάσουν να χρησιμοποιήσουν δυναμίτη. Όταν και παρά τον δυναμίτη δεν γκρεμιζόταν ο κεντρικός ναός, έχτισαν πάνω του το άσχημο αυτό κτίριο που βλέπετε στη φωτογραφία. Αυτό το μνημείο κακογουστιάς θέλει σήμερα να γκρεμίσει ο Δήμαρχος της Αλικαρνασσού Mehmet Kocadon, στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος (DP), και να αποκαταστήσει στη θέση του τον Άγιο Νικόλαο. Έχει μάλιστα εξασφαλίσει άλλο κτίριο για τη στέγαση του «Κέντρου Λαϊκής Επιμόρφωσης». Όμως ο Kocadon έχει ένα πρόβλημα: εάν πεί ότι «ξαναχτίζουμε τον ιστορικό Ναό του Αγίου Νικολάου», θα εμπλακούν ένα σωρό Υπουργεία και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα μπορέσει να πάρει τελικά την άδεια. Διότι η εμπειρία του παρελθόντος σταθερά δείχνει ότι όσοι το προσπάθησαν με καλή θέληση, απογοητεύτηκαν. Γι' αυτό ζήτησε από το Υπουργείο Πολιτισμού άδεια για να το κάνει μουσείο: «Μουσείο Αλιείας και Σπογγαλιείας»! Ο Πρωθυπουργός Tayyip Erdoğan πιέζει χρόνια τώρα να ανοίξει ένα τζαμί στην Αθήνα. Και δίκιο έχει. Το λάθος είναι ότι το παρουσιάζει ως ζήτημα αμοιβαιότητας σε σχέση με τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Είναι από κάθε άποψη η ντροπή της χώρας αυτής τό ότι δεν έχει ανοίξει ακόμη η Θεολογική Σχολή. Πρέπει άνευ χρονοτριβής να λειτουργήσει. Προτείνω όμως από δω στον Πρωθυπουργό κάτι άλλο: «Κύριε Tayyip, ελάτε, βοηθείστε τον Δήμαρχο της Αλικαρνασσού, τόσο χάριν του τουρισμού, όσο και χάριν της ανάδειξης της στάσης της Τουρκίας, να ξαναχτιστεί ο Άγιος Νικόλαος όχι σαν μουσείο σπογγαλιείας, αλλά σαν εκκλησία. Και να μείνουμε αντιμέτωποι: μέσω του Αγίου Νικολάου εμείς με το δικό μας παρελθόν και η Αθήνα με την ντροπή του τζαμιού.

Γράφει ο/η Greek American News Agency