Μαθήματα Κυπριακής Ιστορίας: Ένα συγκλονιστικό βίντεο ειδικότερα μετά τη νίκη Έρογλου...

http://www.skai.gr/player/TV/?MMID=25439

(Πιο κάτω παρατίθεται απομαγνητοφωνημένο το κείμενο)

Γκιουβέν Ουλουντάγ, Τουρκοκύπριος καθηγητής ιστορίας (απευθυνόμενος στους μαθητές του)
Πείτε μου παιδιά, τι λέτε, μπορεί να έχουμε ξανά στην Κύπρο κοινή κυβέρνηση με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους υπουργούς, όπως είχαμε το 1960; Το βλέπετε εφικτό;

Μαθήτρια: Όχι δάσκαλε, αν γίνει πάλι η ίδια αδικία, επτά Ελληνοκύπριοι υπουργοί και μόνο τρεις Τουρκοκύπριοι, τότε δεν γίνεται.

Καθηγητής: Πόσοι από σας νομίζουν ότι η αναλογία επτά προς τρεις είναι αδικία;

(σηκώνονται πολλά χέρια)

Μαθητής: Θα έπρεπε να είναι πέντε Ελληνοκύπριοι και πέντε Τουρκοκύπριοι.

Καθηγητής: Αυτό δεν θα ήταν άδικο για τους Ελληνοκύπριους; Τότε, ο πληθυσμός τους ήταν τρεις φορές μεγαλύτερος από τον δικό μας. Θα δεχόντουσαν να έχουν τον ίδιο αριθμό υπουργών με μας;

(πολλοί μαθητές μαζί) Όχι, όχι.

Ο Γκιουβέν Ουλουντάγ είναι καθηγητής ιστορίας στο Λύκειο της Λευκωσίας, στα κατεχόμενα. Με την κάμερα των «νέων Φακέλων» επισκεφθήκαμε το σχολείο και παρακολουθήσαμε το μάθημά του. Είναι η πρώτη φορά που επιτρέπεται σε ελληνικό κανάλι να μπει σε τουρκοκυπριακό σχολείο.
Για να συνεννοηθούμε με τον Γκιουβέν, δεν χρειάστηκε μεταφραστής. Όπως μας εξήγησε, ο παππούς του προερχόταν από ένα μεικτό χωριό της Κύπρου, και δεν ήξερε ούτε λέξη τούρκικα.

Γκιουβέν Ουλουντάγ, Τουρκοκύπριος καθηγητής ιστορίας
(μας δείχνει μια εικόνα στο βιβλίο ιστορίας): Εδώ η Κύπρος κλαίει, και λέει «γιατί φτάσαμε σε αυτό το σημείο;»

Ο Γκιουβέν είναι ένας από τους συγγραφείς των καινούριων βιβλίων της ιστορίας, που διδάσκονται εδώ και τέσσερα χρόνια στα κατεχόμενα. Τα βιβλία είναι μοντέρνα, με πολλές φωτογραφίες και υλικό από πηγές.

Γκιουβέν Ουλουντάγ, Τουρκοκύπριος καθηγητής ιστορίας
Κάποια μέσα μαζικής ενημέρωσης αντέδρασαν πολύ άσχημα για τα καινούρια βιβλία. Μέχρι σήμερα, ζητάνε να καταργηθούν. Υπήρξαν ακόμη και άτομα που ζήτησαν να δολοφονηθούν οι συγγραφείς.

Ο Γκιουβέν δεν έγινε παρά λίγο στόχος επειδή έβαλε ...;περισσότερο χρώμα στις τουρκοκυπριακές τάξεις, αλλά επειδή έγραψε για πρώτη φορά σε τουρκικά σχολικά βιβλία, αλήθειες που πριν από λίγα χρόνια δεν συζητιούνταν ούτε μεταξύ των ενηλίκων. Όπως τα Σεπτεμβριανά του 1955.

Γκιουβέν Ουλουντάγ, Τουρκοκύπριος καθηγητής ιστορίας
(δείχνοντας μια φωτογραφία από τα Σεπτεμβριανά στο βιβλίο ιστορίας): Έγιναν φασαρίες στην Κωνσταντινούπολη και οι Έλληνες έφυγαν από κει.

Τα νέα βιβλία της ιστορίας είναι ένα από τα στοιχήματα που έβαλε η κυβέρνηση του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, αμέσως μόλις ανέβηκε στην εξουσία, το 2005. Η συγγραφική ομάδα αφαίρεσε τις εθνικιστικές κορώνες που υπήρχαν στα παλιά βιβλία, στα οποία η Τουρκία αποκαλείτο «μητέρα πατρίδα» και οι Έλληνες κατηγορούνταν για όλα τα δεινά της Κύπρου.

Γκιουβέν Ουλουντάγ, Τουρκοκύπριος καθηγητής ιστορίας
Εκείνα τα βιβλία, για ό,τι συμφορά έβρισκε τους Τουρκοκύπριους, κατηγορούσαν τους Ελληνοκύπριους ...; γενικά. Τώρα, η ευθύνη αποδίδεται σε «μερικούς» μόνο Ελληνοκύπριους.

Κατερίνα Λομβαρδέα:
Δυσκολευτήκατε πώς να πείτε κάποια πράγματα;

Γκιουβέν Ουλουντάγ, Τουρκοκύπριος καθηγητής ιστορίας
Ναι, δυσκολευτήκαμε πολύ, γιατί οι γονείς των παιδιών ήταν αυτόπτες μάρτυρες στα γεγονότα που περιγράφουμε. Μπορεί τα παιδιά να μην γνώρισαν τα δύσκολα εκείνα χρόνια, αλλά οι γονείς τους έζησαν τον πόνο.

Τζανάν Όζτοπρακ, υπουργός Παιδείας ψευδοκράτους
Δεν αφαιρέσαμε από τα βιβλία το συναίσθημα ...; απλά αφήσαμε τους μαθητές να αποφασίσουν από μόνοι τι θα νιώσουν, χωρίς να τους επηρεάζουμε εμείς.

Η Τζανάν Όζτοπρακ ήταν από νεαρή ηλικία ακτιβίστρια για την ειρήνη. Σήμερα, είναι υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης Ταλάτ, και μας εξηγεί ότι έχει και προσωπικούς λόγους να στηρίξει τα καινούρια βιβλία.

Τζανάν Όζτοπρακ, υπουργός Παιδείας ψευδοκράτους
Η πρώτη μου εμπειρία στη ζωή, η πρώτη ανάμνηση που έχω σαν παιδί, είναι ο φόβος του πολέμου και του θανάτου, όταν ζούσαμε στην Πάφο και γινόταν ο αγώνας της ΕΟΚΑ. Είμαι μητέρα τριών παιδιών, και δεν θέλω ποτέ τα παιδιά να μου ζήσουν τον φόβο που έζησα εγώ.

Για κάποιους, αυτές οι απόψεις είναι απλά ...;ενδοτικές. Ορισμένοι δάσκαλοι έχουν αρνηθεί να βάλουν τα βιβλία στις τάξεις τους, και το εθνικιστικό κόμμα του Ντερβίς Ερογλού, που φαίνεται να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, έχει δηλώσει ότι, αν κερδίσει τις εκλογές του Απριλίου, θα αποσύρει τα νέα βιβλία και θα φέρει πίσω τα παλιά. Η Όζτοπρακ μας λέει ότι δεν παίρνει στα σοβαρά αυτές τις απειλές.

Τζανάν Όζτοπρακ, υπουργός Παιδείας ψευδοκράτους
Η δήλωση του Ερογλού είναι αστεία! Σχεδόν όλοι οι Τουρκοκύπριοι ψηφίσαμε «ναι» στο σχέδιο Ανάν και «ναι» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλουμε να πάμε μπροστά, και το δείξαμε στον κόσμο με τα καινούρια βιβλία της ιστορίας.

Το επόμενο βήμα, μας λέει η υπουργός, είναι να γνωριστούν από κοντά εκπαιδευτικοί και μαθητές των δύο πλευρών. Στην αξία αυτών των συναντήσεων πιστεύει και ο νέος υπουργός Παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ανδρέας Δημητρίου. Καθηγητής ψυχολογίας για 33 χρόνια, ο Δημητρίου ανέλαβε για πρώτη φορά πολιτική θέση πέρυσι, στο πλευρό του Δημήτρη Χριστόφια. Από τότε, ανέλαβε να φέρει σε πέρας την πιο φιλόδοξη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Είναι παραδεκτό από όλους ότι τα βιβλία μας και τα αναλυτικά μας προγράμματα έχουν μείνει πίσω, και χρειάζονται εκσυγχρονισμό. Επίσης, θέλουμε ένα αναλυτικό πρόγραμμα στην ιστορία, το οποίο να τιμήσει την αλήθεια της παλιότερης και της πρόσφατης ιστορίας μας.

Η πρώτη εγκύκλιος που έστειλε ο Δημητρίου για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, τον Αύγουστο του 2008, ξεσήκωσε θύελλα ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς. Η Παγκύπρια Οργάνωση Δασκάλων αρνήθηκε να συμμορφωθεί με την οδηγία του υπουργείου για επισκέψεις Τουρκοκυπρίων στα ελληνικά σχολεία. Συναντήσαμε τον Δημήτρη Μικελλίδη, πρόεδρο της ΠΟΕΔ, και του ζητήσαμε να μας εξηγήσει γιατί η οργάνωσή του αντιδρά.

Δημήτρης Μικελλίδης, πρόεδρος Παγκύπριας Οργάνωσης Ελλήνων Δασκάλων
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι υπάρχουν ευαισθησίες, και ανάμεσα σε δασκάλους και ανάμεσα σε γονείς. Και αυτές οι ευαισθησίες ποτέ κανείς δεν ξέρει με ποιο τρόπο μπορεί να εκφραστούν από οπουδήποτε.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Τι είναι αυτό δηλαδή που φοβάστε ότι μπορεί να γίνει;

Δημήτρης Μικελλίδης, πρόεδρος Παγκύπριας Οργάνωσης Ελλήνων Δασκάλων
Ένα παιδί 8-10 χρόνων όταν από την μία του μιλάς για την απελευθέρωση, για την κατεχόμενη γη και όλα τα σχετικά, και από την άλλη έχεις όλες αυτές τις επαφές και τις τριβές με Τουρκοκυπρίους και σχολεία τα οποία λειτουργούν στην κατεχόμενη σήμερα πατρίδα, υπάρχει ένα ενδεχόμενο σύγχυσης, ακριβώς γιατί τα παιδιά είναι σε αυτήν την ηλικία.

Μετά από την αντίδραση της ΠΟΕΔ, ο υπουργός υποχώρησε και εξέδωσε νέα εγκύκλιο, στην οποία δέχεται, έμμεσα, τη θέση της οργάνωσης.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Τελικά η θέση του υπουργείου ποια είναι;

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Κοιτάξτε, είπαμε ότι σε αυτή την χρονιά, ειδικότερα στα δημοτικά, ας προχωρήσουμε με ευαισθησία, παρόλο που εγώ έχω την άποψη προσωπικά ότι τίποτα το κακό δεν θα γινόταν, αν δυο παιδιά Τουρκοκύπριοι πήγαιναν σε ένα ελληνικό σχολείο.

Αυτό όμως δεν είναι το μοναδικό σημείο της νέας μεταρρύθμισης που προκαλεί αντιδράσεις. Ακόμα πιο ουσιαστικές, είναι οι αλλαγές που θέλει να κάνει ο υπουργός Παιδείας στα βιβλία της ιστορίας. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι το εγχείρημα που έχει αναλάβει ο υπουργός, είναι ακατόρθωτο. Εξάλλου, δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που το βιβλίο ιστορίας της Μαρίας Ρεπούση αποσύρθηκε από τα ελληνικά σχολεία.

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Δεν θα κάνουμε λάθη που έγιναν στην Ελλάδα, παίρνουμε τα μαθήματα.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Όπως;

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Κοιτάξτε, δεν έχουμε καμία πρόθεση να θίξουμε ευαισθησίες. Θέλουμε να υπηρετήσουμε την αλήθεια.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Η αλήθεια όμως θίγει από μόνη της ευαισθησίες.

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Αν υπάρχει η πολιτική βούληση να προστατευτεί η αλήθεια, αντί να συγκαλυφτεί, τότε θεωρώ ότι επικρατεί.

Οι αλήθειες για τις οποίες μιλά ο υπουργός Παιδείας είναι τα γεγονότα του 20ου αιώνα που καθόρισαν την πορεία του Κυπριακού. Από όσα συνέβησαν στο νησί, σήμερα τα παιδιά μαθαίνουν κυριολεκτικά ...; τα μισά. Όσα, δηλαδή, υπέφεραν οι Ελληνοκύπριοι από τους Τουρκοκύπριους, και ποτέ το αντίστροφο.

Οι «Νέοι Φάκελοι» πήραν άδεια για να μπουν στην έκτη τάξη του δημοτικού, σε ένα σχολείο λίγο έξω από τη Λευκωσία. Είναι η ώρα του «Δεν ξεχνώ». Το «Δεν ξεχνώ» δεν είναι ακριβώς μάθημα, αλλά μια οδηγία, σύμφωνα με την οποία, όποτε οι δάσκαλοι βρίσκουν ευκαιρία πρέπει να αναφέρονται στο 1974 και την κατεχόμενη Κύπρο. Οι οδηγίες στο αναλυτικό πρόγραμμα του «Δεν ξεχνώ» θυμίζουν ...;.1821: « ...;ο εκπαιδευτικός, με εμφανή συναισθηματική φόρτιση, θα προσφέρει τη μετάληψη των αγίων φυλακτών της φυλής και της θρησκείας στις ψυχές των μαθητών...»
Το «δεν ξεχνώ» εισήχθη για πρώτη φορά στις τάξεις το 1974, λίγο μετά την εισβολή. Από τότε, διδάσκεται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης στην Κύπρο.
Η δασκάλα στο δημοτικό των Λατσίων διαβάζει στα παιδιά μια ιστορία για τις συμφορές που έφερε η εισβολή και η κατοχή της Κύπρου, και μετά τους βάζει να ακούσουν το τραγούδι «όταν κοιτάς από ψηλά», για να τονίσει ότι ο πόλεμος είναι παράλογος, και ότι οι λαοί πρέπει να ζουν μαζί ειρηνικά, σαν αδέλφια.
Ακολουθεί μια σύντομη παρουσίαση του Κυπριακού. Πρώτη στάση το 1960, όταν η Κύπρος έγινε επίσημα ανεξάρτητο κράτος και επικρατούσε χαρά, ειρήνη και πρόοδος. Και ξαφνικά ...;.

Δασκάλα: Τούτο το καλοκαίρι δεν ήτανε σαν και τ'; άλλα. Χρόνια πολλά ψάχνουμε πίσω μέσα στη μνήμη μας και δεν βρίσκουμε ένα τέτοιο καλοκαίρι.

Αυτό που μόλις συνέβη, είναι ότι η δασκάλα προσπέρασε 14 ολόκληρα χρόνια κυπριακής ιστορίας και έφτασε στην εισβολή του 1974, που παρουσιάζεται σαν κεραυνός εν αιθρία.

Δασκάλα: Συναισθήματα, που ίσως προκλήθηκαν σε όλους τους ανθρώπους εκείνη την εποχή. (μαζί με παιδιά) Πόνος, λύπη, φόβος, ναι φόβος, μετά από έναν πόλεμο όλοι φοβούνται, έτσι;

Τα παιδιά, που λίγο πριν άκουγαν ότι πρέπει να αγαπάνε τους Τουρκοκύπριους, ξαφνικά τους βλέπουν ως αιτία όλες για τις πληγές της Κύπρου.

Τα ίδια ακριβώς επαναλαμβάνονται στην Ιστορία της Κύπρου, που διδάσκεται στο Γυμνάσιο. Τα 14 κρισιμότερα χρόνια για την πορεία του Κυπριακού καλύπτουν μόλις δύο από τις 120 σελίδες του βιβλίου. Ούτε εδώ γίνεται λόγος για τα λάθη των Ελληνοκυπρίων, που παρουσιάζονται σαν απλοί θεατές των πράξεων της Τουρκίας.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Όταν δηλαδή ένα παιδί 11 χρόνων ρωτήσει «τις πταίει» η απάντηση που του δίνετε ποια είναι ?

Δημήτρης Μικελλίδης, πρόεδρος Παγκύπριας Οργάνωσης Ελλήνων Δασκάλων (ΠΟΕΔ)
Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί στο τέλος-τέλος να μην καταλήξουν τα παιδιά ότι υπάρχει, υπήρχε ανέκαθεν, μία πολιτική, η πολιτική της διχοτόμησης από πλευράς Τουρκίας. Επομένως δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να εξισωθούν τα θύματα με τους θύτες.

Το πρώτο πράγμα που βλέπει ένας Τουρκοκύπριος που περνά το οδόφραγμα του Λήδρα Παλάς για να μπει στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι αυτή εδώ η φωτογραφία, για τους αγνοούμενους του 1974. Ο θυμός για αυτά που συνέβησαν ανάμεσα στις δύο κοινότητες, υπάρχει ακόμα στην κυπριακή κοινωνία, και συντηρείται από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει φτάσει πια στην ημερομηνία λήξης του.

Χρυσόστομος, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
Μα αυτή η παιδεία είναι δοκιμασμένη και είχαμε άριστα αποτελέσματα, και όλοι οι αγωνιστές του 55 - 59, του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου, βγήκαν από αυτά τα σχολεία.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος είναι ο μεγαλύτερος αντίπαλος του υπουργού Παιδείας, στην προσπάθειά του να αλλάξει τα βιβλία της ιστορίας.

Χρυσόστομος, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
Αν τολμήσουν να παραχαράξουν την ιστορία εμείς θα καλέσουμε τα παιδιά να πετάξουν τα βιβλία.

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Δεν θέλω να σχολιάζω τον Αρχιεπίσκοπο, έτσι και αλλιώς πολλές φορές κάνει σχόλια που αναφέρονται σε πράγματα που ουδέποτε είπαμε ως κυβέρνηση.

Πράγματι, ο Αρχιεπίσκοπος παραδέχτηκε μπροστά στην κάμερα των νέων Φακέλων ότι δεν έχει διαβάσει ποτέ τις οδηγίες του υπουργού παιδείας προς τα σχολεία.

Χρυσόστομος, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
Λέει η Καινή Διαθήκη «Δείξον ημίν τον πατέραν και τούτο αρκεί ημίν». Αφού ήξερα τον κύριο υπουργό, δεν ήθελα να διαβάσω την εγκύκλιό του.

Αυτό που ξέρει ο Αρχιεπίσκοπος, είναι οι δηλώσεις που έχει κάνει κατά καιρούς ο υπουργός Παιδείας για την κυπριακή ιστορία, που πριν από μερικά χρόνια θα ήταν αδιανόητες για κάποιον με το αξίωμά του, στην Κύπρο.

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Δεν νομίζω ότι κομίζω γλαύκα εις Αθήνας αν πω ότι στην Κύπρο έγιναν σφάλματα. Το εθνικό συμφέρον το προστατεύεις αν αναλύσεις τα σφάλματά σου, όπου έγιναν, απ'; όποιον έγιναν, όποτε έγιναν, ώστε να μην τα επαναλάβεις.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου όμως, είναι πλέον σίγουρος ότι έβαλε πλέον φρένο στην αλλαγή των βιβλίων.

Χρυσόστομος, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
Δεν πιστεύω ότι θα τολμήσουν να παραχαράξουν την ιστορία, γιατί αν τολμήσουν θα είναι μπούμερανγκ για αυτούς, θα είναι εις βάρος τους και δεν θα κρατήσει.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον ο οποίος θέλει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται η ιστορία να το καταφέρει, στην Κύπρο;

Ανδρέας Δημητρίου, υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας
Είναι δύσκολο αλλά δεν είναι ακατόρθωτο. ...;.. Θα πετύχουμε διότι η κοινωνία το θέλει.

Στην προσπάθειά του ο υπουργός δεν είναι τελείως μόνος. Οι στόχοι που έχει θέσει έχουν την υποστήριξη προοδευτικών εκπαιδευτικών, όπως είναι η Ρένα Χόπλαρου, δασκάλα στο δημοτικό σχολείο Φανερωμένης, στην παλιά Λευκωσία.

Ρένα Χόπλαρου, Ελληνοκύπρια δασκάλα
(απευθυνόμενη στα παιδιά)
Σκεφτείτε την εκκλησία που είναι μπροστά από το σχολείο μας, και κοιτάξετε προσεκτικά αυτό το τέμενος. Θέλω να μου πείτε, τα δύο τα κτίρια, που είναι και τα δύο θρησκευτικά κτίρια, μοιάζουν σε κάτι; Έχουν ομοιότητες;
Μαθητής: Κυρία έχουν ομοιότητα ότι και οι δύο τους, στο πάνω έχουν ένα σύμβολο.

Η Χόπλαρου συμμετέχει στον Όμιλο για τον Ιστορικό Διάλογο και την Έρευνα, μια ομάδα Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων εκπαιδευτικών που προσπαθεί να φέρει τις δύο κοινότητες πιο κοντά, μέσα από τη διδασκαλία.

Ρένα Χόπλαρου, Ελληνοκύπρια δασκάλα
Είχα ρωτήσει μια φορά, πριν το 2003, τα παιδιά μου τι φαντάζονται ότι υπάρχει στην άλλη πλευρά και μου είπαν χαλασμένα σπίτια, δέντρα που κλαίνε μου είπαν...Και τους ρώτησα «καλά, άνθρωποι δεν υπάρχουν από κεί;» Τους ανθρώπους δεν μπορούσαν να τους φανταστούν.

Η κυρία Χόπλαρου είναι από τους εκπαιδευτικούς που μιλούν ανοικτά για την κυπριακή ιστορία. Το μεγαλύτερο θέμα ταμπού, όπως μας λέει, είναι η ύπαρξη Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων.

Ρένα Χόπλαρου, Ελληνοκύπρια δασκάλα
Κάθε φορά που συζητούμε για αυτά τα πράγματα υπάρχει μια τεράστια παρεξήγηση. Δεν είναι ότι δεν αναγνωρίζεις τον πόνο των Ελληνοκυπρίων, απλά νομίζω ότι πρέπει να φτάσει η ώρα που πρέπει καταρχήν να βλέπουμε και να μπορούμε να αναγνωρίσουμε και τον πόνο των άλλων.

Η άρνηση της κυπριακής κοινωνίας να δει την ιστορία της κατάματα, και να μάθει από αυτήν, είναι σύμφωνα με την κυρία Χόπλαρου το μεγαλύτερο πρόβλημα στα σχολεία. Άλλο ένα είναι η χρήση όρων όπως «η σκλαβωμένη γη μας» που δίνουν στα παιδιά την εντύπωση ότι οι Ελληνοκύπριοι ζούσαν κάποτε μόνοι στη βόρεια Κύπρο. Αυτό βέβαια δεν συνέβαινε ποτέ, ούτε και θα συμβεί στο μέλλον.

Ρένα Χόπλαρου, Ελληνοκύπρια δασκάλα
Εκτός αν μιλάμε για πόλεμο, αλλά να βγούμε να το πούμε. Αν μιλάμε για πόλεμο είναι και αυτό μια λύση να τη συζητήσουμε, αν αυτό θέλουν, ότι με πόλεμο θα τα πάρουμε πίσω, με άλλον τρόπο πάντως δύσκολο να τα πάρουμε πίσω. Δεν σηκώνεται ο κατοχικός στρατός να φύγει από τα κατεχόμενα με άλλον τρόπο.

Αυτήν την απλή αλήθεια δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν όλοι οι Ελληνοκύπριοι. Η υπουργός Παιδείας των κατεχομένων, Τζανάν Όζτοπρακ, άφησε για το τέλος της συνέντευξής μας μια ιστορία που, όπως μας είπε, την άγγιξε βαθιά. Πριν από πολλά χρόνια, γνωρίστηκε στο Λονδίνο με μια Ελληνοκύπρια συνάδελφό της. Νεαρές κοπέλες και οι δύο, συζητούσαν την πιθανότητα να ανταλλάξουν επισκέψεις στις δύο πλευρές των οδοφραγμάτων. Η Ελληνοκύπρια, της οποίας το χωριό βρισκόταν στα κατεχόμενα, είπε ότι δεν ήθελε να πάει στο σπίτι της σαν επισκέπτρια, αλλά μόνο σαν ιδιοκτήτρια. Αυτό που δεν ήξερε, ήταν ότι η ιστορία της δεν διέφερε πολύ από αυτήν της κυρίας Όζτοπρακ.

Τζανάν Όζτοπρακ, υπουργός Παιδείας ψευδοκράτους
Της λέω λοιπόν «κι εγώ θα ήθελα να πάω στο χωριό μου, στην δική σας πλευρά. Δυστυχώς όμως δεν είμαι τόσο τυχερή όσο εσύ.. εγώ δεν θα μπορέσω να σου δείξω το σπίτι μου, γιατί το έκαψαν οι Ελληνοκύπριοι το 1963.» Όταν το είπα, ήταν σαν να έπεσε βόμβα στο δωμάτιο, γιατί κανείς δεν γνώριζε ότι είμαι πρόσφυγας, ούτε οι Τουρκοκύπριοι φίλοι μου, γιατί φοβόμουν πως, αν το πω, θα θεωρηθώ εθνικίστρια.

Κατερίνα Λομβαρδέα: Τελικά η κοπέλα ήρθε στη Λάπηθο;

Τζανάν Όζτοπρακ, υπουργός Παιδείας ψευδοκράτους
Όχι, δεν ήρθε τότε। Ελπίζω όμως από τότε που άνοιξαν τα οδοφράγματα να έχει έρθει στο χωριό της। ΠΗΓΗ